جديدترين نوع ساختارهاي پرورش قارچ يك نوع گلخانه پلاستيكي ايزوله است كه در ساخت آنها، از لوله‌هاي فلزي گالوانيزه مخصوص استفاده مي‌شود. نحوه ساخت اين گلخانه‌ها به اين ترتيب است؛ ابتدا بعد از انتخاب مکاني مناسب و هموار، لوله‌هاي گالوانيزه 4 تا 4.5 را به صورت نيم دايره خم داده و طرفين آن را مستقيماً داخل زمين يا درون ديواره‌هاي جانبي به ارتفاع يك متري از سطح زمين مهار مي‌نمايند. سپس براي ايزوله كردن بيشتر ديواره‌هاي جانبي؛ صفحات استيروفوم (پلي‌استيرين) ضخيم به ضخامت 2.5تا8 سانتي‌متر را به طور عمودي و به عمق 30-60 سانتی متر داخل زمين (طرف خارج ديواره‌ها) كرده تا از سرد شدن كف سالن جلوگيري نمايد. فاصله لوله‌ها از همديگر حدوداً 2 متر بود. عرض دهانه 4تا8 متر، درب آن يك لنگه (1.5 متر) يا دو لنگه و يا كشوئي (2متر) مي‌باشد. ارتفاع مناسب؛ 3 متر و طول آن بسته به عرض دهانه تا 100 متر نيز مي‌رسد.

پوشش اين گلخانه‌ها چند لايه است، به اين ترتيب كه ابتدا، اسكلت لوله‌ها را با سيم‌هاي مفتولي نازك به فاصله نيم متري از هم بافته، سپس روي آن پلاستيك ضخيم ( mm5-6) كشيده (پوشش داخلي)؛ سپس روي آن را با سيم مفتول 2.5، شبكه‌بندي كرده تا ضمن استحكام اسكلت؛ بتوان روي آن؛ يك لايه ايزوله فايبرگلاس (15-7.5 mm) يا چوب پنبه (10-5 mm) قرار دهيم. بالاخره روي لايه عايق را ابتدا يك سيم‌كشي سبك كرده تا مبادا بر اثر باد، اين پوشش به هم خورد و در آخر روي آن را يك پلاستيك سياه رنگ مي‌كشيم كه در صورت لزوم مي‌توان روي پلاستيك را پوششي آلومينيومي نيز كشيد تا درمقابل اشعه آفتاب مقاوم گردد.

تاسیس سالن پرورش قارچ دکمه ای به دو صورت سنتی و صنعتی در ایران قابل راه اندازی و بهره برداری می باشد که همانطور از اسم دوروش پیداست بدیهی است در روش سنتی سرمایه گذار با بهره گیری از وسایل و ابزارالات سنتی سعی در پرورش قارچ می نماید که از خوبی های این روش می توان ارزان تر بودن و کاهش سرمایه گذاری ثابت مثال زد و در انتها نیز متعاقبا از مضرات این روش بازدهی پایین تر بودن نسبت به روش صنعتی است به طوری که در روش صنعتی شما با سرمایگذاری بیشتر تا ۱۰% می توانید به بازدهی سالن خود افزایش دهید.البته هر دو روش سود دهی قابل توجیه را دارا هستند .

نقشه اتاق تاسیس سالن پرورش قارچ باید بصورت کاملا کارشناسی و مهندسی کشیده و تهیه شود. سالنهای پرورش قارچ بایستی از هر لحاظ مسئله عایق بندی در آنها رعایت شود تا اتلاف انرژی در آنها به حدقل برسد در پرورش صنعتی از سالنهای دوجداره استفاده میکنند یا دیوار هار با موادی پوشش میدهند که عایق دما باشند.

اما به طور کلی پرورش قارچ رادر هر مکانی می توان انجام داد البته با شرایط خاص خودش. از سوله گرفته تا گلخانه ویا حتی منزل.

یک نمونه سالن صنعتی پرورش قارچ

سالن سنتی

قدم اول اول پیدا کردن مکان مناسب برای ساخت سالن است. مکان مورد نظر باید ویژگی هایی همچون نزدیکی به بازار فروش, دارای امتیاز آب, برق و ترجیحا گاز باشد.

قبل از ساخت سالن به ظرفیت آن و مقدار کمپوستی که میخواهید در آن قرار دهید توجه کنید سالن های قارچ با ظرفیت های 10" 15" 20 و 30 تن کمپوست یا حتی بیشتر ساخته میشوند اما من در اینجا پیشنهاد میکنم سالن خود را برای 15 تن کمپوست برنامه ریزی نمایید چون در سالن های خیلی بزرگ کنترل دما رطوبت و بیماریها به سختی انجام میگیرد در عوض میتوانید تعداد سالن هارا افزایش دهید. برای ظرفیت 15 تن کمپوست  سالنی با حدود ابعاد 5.5متر عرض, 12 متر طول و 4متر ارتفاع مورد نیاز است.

برای ساخت و راه اندازی یک سالن قارچ باید نکات زیر را رعایت نمایید:

دریچه های ورود و خروج : هیچ گونه دریچه و درز ورودی و خروجی نباید در سالن وجود داشته باشد ! و همچنین هیچ گونه نور و روشنایی نباید وارد سالن شود . تنها هوای ورودی نیز توسط کانال کشی از اتاق تاسیس وارد سالن می شود بنا براین هیچ هوایی به صورت مستقیم و یا حتی توسط کولر یا هواساز به سالن وارد نمی شود! در سالن قارچ یک دریچه خروجی به نام اگزوز وجود دارد که در عرض سالن در پایین دیوار در وسط عرض به فاصله یک متر از کف قرار می گیرد.

در انتهای هر سالن در تخلیه برای خارج کردن کمپوستهای مصرف شده باید تعبیه شود این در مستقیما به محوطه باز میشود. همجنین میتوانید برای خروج کمپوستها از ریلهای Bring out استفاده کنید. همانطور که در شکل مشاهده میکنید کمپوست به وسیله قلطک ها یه خارج از سالن هدایت شده و در آنجا انباشته میشود سپس توده کمپوست به وسیله لودر به کامیون حمل آنها بارگیری میشود.

مسئله بعدی لوله کشی تاسیسات سالن می باشد در هر سالن یک شیر آب باید تعبیه شود و خروجی آب کف سالن بایستی در نظز گرفته شود. به ازای هر سالن دو انشعاب بخار از دیگ بخار مورد نیاز است یکی که مستقیما به سالن وارد میشود برای ضدعفونی کردن سالن و تا قبل از مرحله رویشی قارچ برای گرم کردن و ایجاد رطوبت  در سالن از آن استفاده میشود و دیگری به هواساز وارد میشود که در زمان رشد رویشی قارچها گرما و رطوبت را به همراه هوای تازه به سالن وارد میکند.

هوای تولید شده توسط هواساز نیز به وسیله کانالهای پلاستیکی که تا انتهای سالن کشیده شده اند و به سقف متصل شده اند به سالن وارد میشود. در قسمت زیرین این کانالها بایستی سوراخهای به قطر 5 تا 10 سانتیمتر و به فواصل 20تا 40 سانتیمتر به گونه ای که باد مستقیما به سطح کمپوست نوزد ایجاد کنید. بهتر است به ازای هر راهرو یک کانال هوا داشته باشیم.

در تصویر زیر کانال های هوا که به سقف متصل شده اند مشخصند:

همانطور که می بینید در این سالن از قفسه بندی استفاده نشده است و کمپوست روی یک سطح قرار گرفته است. اما برای استفاده حداکثری از فضای سالن بهتر است آن را قفسه بندی کنیم قفسه ها از جنس های مختلفی ساخته میشوند مانند قفسه های چوبی که امکان آلودگی در آنها بیشتر است, قفسه های آهنی که به سرعت دچار زنگ زدگی میشود, قفسه بندی با نبشی گالوانیزه و قفسه بندی با لوله های گالوانیزه که زنگ نمیزند و مناسب تر است اما قیمت آنها در مقایسه با قفسه های آهنی بیشتر است. امروزه در سالنهی مدرن از قفسه های آلومینیومی استفاده میشود که  قیمت تمام شده آنها بسیار زیاد است.

جهت ارزانتر شدن قفسه بندی سالن خود نیز می توانید از طناب ضخیم و یا مفتول فلزی یا تسمه های پلاستیکی به صورت تارو پود جهت پر کردن سطح زیرین قفسه ها استفاده نمایید باید این کار را به دقت و محکم انجام دهید تا از شکم انداختن سطح جلوگیری شود.

سالن قارچ در 4تا 7 طبقه قفسه بندی میشود اما بهترین نوع قفسه بندی در 5 طبقه است. بین هر طبقه با طبقه بالایی بایستی 65 تا 70 سانتیمتر فاصله باشد. فاصله اولین طبقه از کف 15 سانتیمتر و آخرین طبقه از سقف یک متر در نظر گرفته میشود.

در یک سالن با عرض 5.5 متر فاصله هر قفسه از دیوار را 75 سانتیمتر و فاصله بین قفسه ها(عرض راهروی میانی) را یک متر در نظر میگیریم. عرض هر قفسه را 1.5 متر در نظر گرفته و طول آن نیز بنا به طول و ظرفیت سالن ساخته میشود.

بهتر است به ازای هر سالن یک اتاق تاسیس جداگانه تعبیه شود که هواساز رطوبت ساز و هیتر در آن قرار میگیرند اما روش معمول تر اینست که سالتهایی که پهلو به پهلوی هم قرار دارند دارای یک کرویدور مشترک برای نصب تاسیسات می باشند که این کریدور در بالای راهروی خروجی سالن قرار دارد.

دیگر امکاناتی که برای طراحی یک مجموعه پرورش قارچ باید مدنظر قرار داد عبارتند از اتاقک مخصوص برای دیگ بخار, تونل پاستوریزاسیون خاک پوششی, اتاق آماده سازی خاک پوششی, سردخانه, اتاق بسته بندی قارچ, انباری و اتاق استراحت کارگران. همچنین اگر خود مایل به تولید کمپوست مورد نیازتان باشید باید امکانات موردنیاز آن از قبیل تونل پاستوریزاسیون کمپوست, پیست قالب زنی و استخر آب را در طراحی خود مد نظر قرار دهید.